วัดกาศผาแพร่: คร่าวประวัติวัดกาศผาแพร่

.........คร่าวประวัติวัดกาศผาแพร่ หมู่ 4 ต. ร้องกวาง อ.ร้องกวาง จ.แพร่.......

คร่าวก้อมประวัติวัดกาศผาแพร่

คร่าว หมายถึง คำกลอน,บทกลอน,หรือคำประพันธ์ ในที่นี้กล่าวคือการแต่งคร่าวโคลงกาพย์กลอนแบบทางล้านนาภาคเหนือ (อธิบายโดยย่อ) คำ "คร่าว" ในภาษาล้านนานั้นเมื่ออ่านออกเสียงแบบล้านนาตัว "ร" จะหายไปเป็นคำว่า "ค่าว" ซึ่งก็หมายความถึงคำกลอน,บทกลอนเช่นเดียวกัน

จากการสืบค้นเกี่ยวกับประวัติวัดกาศผาแพร่ ณ บ้านกาศผาแพร่ หมู่4 ต.ร้องกวาง อ.ร้องกวาง จ.แพร่ และข้อมูลสิ่งที่เกี่ยวข้อง(เมื่อในปี 2552) แล้วได้ไปสอบถามเรื่องราวต่างๆ ความเป็นมาในอดีตของวัดกาศผาแพร่ และวิถีชีวิตความเป็นอยู่ แหล่งที่มาของชาวบ้านกาศผาแพร่ ซึ่งไม่ปรากฏว่าเป็นใครหรือผู้ใดเป็นผู้แต่งคร่าวนี้ เนื่องจากกาลเวลาได้ผ่านไปอย่างเนิ่นนาน ผู้ที่เคยรู้เรื่องราวในสมัยก่อนต่างก็เสียชีวิตกันไปหมดแล้ว จึงได้มีการบันทึกความรู้นี้จากผู้เฒ่าผู้แก่ตั้งแต่ยังสมัยก่อนที่ปัจจุบันนี้ท่านอาศัยอยู่ที่หมู่บ้านกาศผาแพร่และได้เล่าคร่าวประวัติของวัดกาศผาแพร่นี้ไว้ เมื่อปี พ.ศ.2510 ดังนี้ว่า...

วัดดอยผาคำหินงามสว้าง
สูงเอกอ้างสดุดสุดต๋า
ฮิมผาปูจาเดิมมาก่อนแล้ว
ดอยม่อนหินแก้วผาหินดินสอ
สูงม็อกก๋ำปอพุทธองค์เจ้า

วัดบ้านกาศตั้งเป๋นสำนักสงฆ์
อารามแก้วกว้าง
ศาสนาพราหมณ์พุทธะ
จ๋ำศีลกิ๋นตานเป็กตุ๊บวชพระ
เอาไว้สืบสร้างวางแทน

หลวงพ่อสุขนั้นเป๋นคนวางแผน
กำนันประเสริฐเป๋นผู้แทน
ศรัทธาชาวบ้าน
จักเล่าไปหลาย
ปั๋ญญาบ่กว้าง
ขอปล๋งวางลงย็อบย้าง/

ในก่อนหน้านี้มีการใช้คำแทนคำว่า "วัดดอยผาคำ" คือ "สุวรรณะผาคำ" ซึ่งมีความความหมายที่ตรงตัวอยู่แล้วว่า "ภูเขาทองคำ" เพื่อความสละสลวยของน้ำคำในบทกลอน ซึ่งตามความเป็นจริงแล้ว ภูเขาผาที่ว่าใช่ว่าจะมีทองคำทั้งลูก แต่ในที่นี้ได้ให้ความหมายนัยหนึ่งแอบแฝงเอาไว้คือ หินผาเหล่านั้นเป็นทรัพยากรที่มีค่ามากเทียบได้กับทองคำ เป็นแหล่งแร่เหมืองผาที่มีการเปิดสัมปทานโรงโม่หินในระแวกนั้น ของหมู่บ้านกาศผาแพร่ ซึ่งก็เป็นที่มาของชื่อหมู่บ้านจากสมัยก่อนเคยมีชาวบ้านกาศ อ.สูงเม่น จ.แพร่ ได้อพยพมาตั้งรกรากอาศัยอยู่ที่นี่โดยไม่กลับไปที่เดิม เนื่องจากความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรดังกล่าว ซึ่งรายล้อมไปด้วยภูเขาผาหินปูนอันมากมาย จึงนำชื่อหมู่บ้านกาศ(สูงเม่น)มาบวกเข้ากับผาแพร่ เป็น "บ้านกาศผาแพร่" ดังกล่าวมา เมื่อได้ตั้งวัดนี้ขึ้นจึงได้ให้ชื่อวัดสำนักบ้านกาศผาแพร่ และ วัดบ้านกาศผาแพร่ ก่อนจะมาเปลี่ยนตามประกาศของเถระสมาคมที่ให้ตัดคำว่าบ้านออกเป็น "วัดกาศผาแพร่" ดังกล่าวมา (เพิ่มเติม 21 มกราคม 2559)
"ดอยม่อนหินแก้ว ผาหินดินสอ สูงม็อกก๋ำปอ พุทธองค์เจ้าฯ" บทกลอนในวรรคนี้ ได้กล่าวพรรณาไว้ถึงสภาพแวดล้อมของสถานที่แห่งนี้ โดยผู้ที่ได้พบเห็นได้กล่าวไว้แล้วอย่างชัดเจน ในปัจจุบันนี้ซึ่งหมายถึง สถานที่ของวัดกาศผาแพร่แห่งนี้เป็นภูเขาหินแก้ว คือ มีหินผลึกแก้วชนิดหนึ่ง และผาหินดินสอนั้น หมายถึง หินดินดานที่มีลักษณะเมื่อแตกแยกออกเป็นแผ่นๆได้โดยง่าย สูงม็อกก๋ำปอ หมายถึง เนินภูเขาแห่งนี้มีความสูงที่พอเหมาะพอดี ไม่ต่ำกว่าสถานที่บ้าน เหมาะสำหรับเป็นสถานที่ประดิษฐานพระพุทธรูป เหมาะแก่การสร้างเป็นวัดวาอารามได้ต่อไป.

ที่มา : บ้านกาศผาแพร่ หมู่ 4

ต.ร้องกวาง อ.ร้องกวาง จ.แพร่

โดยผู้อาวุโสที่เคารพนับถือ
(แม่ใหญ่เป็ง มูลเมือง เป็นผู้เล่าคร่าวนี้ ปี 2552 )

โดย : ณัฐพล ถุงแก้ว

ณ วัดกาศผาแพร่ หมู่ 4 ต.ร้องกวาง อ.ร้องกวาง จ.แพร่